Analiza łańcucha wartości

Kolejną metodą analizy potencjału strategicznego firmy w podejściu zasobowym jest analiza łańcucha wartości. Łańcuch ten nawiązuje do ścieżki ekonomicznej (przedstawiającej cały cykl produkcyjny) oraz do organizacyjnej teorii analizy wartości i wewnętrznego łańcucha wartości firmy, które opisane są w treści artykuły poniżej.

Analiza łańcucha wartości to jedna z metod analizy potencjału strategicznego przedsiębiorstwa, czyli jest to „podejście zasobowe”, które źródeł sukcesu spółki szuka w samej firmie. Łańcuch wartości z jednej strony nawiązuje do ścieżki ekonomicznej a z drugiej do organizacyjnej teorii analizy wartości oraz wewnętrznego łańcucha wartości firmy. Wewnętrzny łańcuch wartości składa się z kolei z funkcji podstawowych oraz pomocniczych. Zagadnienia te poruszyłem poniżej.

Analiza łańcucha wartości: ścieżka ekonomiczna:

Przedstawia cały cykl produkcyjny od surowców aż po finalnego nabywcę produktu lub usługi. Dzięki temu można wyodrębnić poszczególne sektory przez które przechodzi produkt oraz określić ich atrakcyjność. Dodatkowo można określić wartość dodaną na poszczególnych etapach oraz na tej podstawie rentowność danej branży.

Badana spółka może działać jednocześnie w kilku składowych ścieżki ekonomicznej, osiągając zyski w poszczególnych sektorach. W takiej sytuacji firma jest zintegrowana lub inaczej zdywersyfikowana pionowo.

Przykładem są np. firmy meblowe, które często :

• projektują
• produkują proste elementy
• mają własne sklepy
• montują meble u klienta

Przykładowa ścieżka ekonomiczna sektora mebli drewnianych znajduje się poniżej i w załączniku:

sciezka-ekonomiczna-sektora.xls

Analiza łańcucha wartości: wewnętrzny łańcuch wartości

Każda firma dokonuje serii działań w celu wytworzenia produktu lub usługi. Działania te zaczynają się od zakupu surowców, poprzez ich przetwarzanie, a kończą na produkcie finalnym. Działania te nazwano funkcjami podstawowymi.

Aby funkcje podstawowe były prawidłowo wykonywane potrzebne są również działania zarządcze oraz doradcze, które nazwano funkcjami pomocniczymi.

Analiza łańcucha wartości: łańcuch wartości przedsiębiorstwa

Połączenie funkcji podstawowych jak i pomocniczych firmy oraz analiza łańcucha wartości dostawców oraz odbiorców powoduje rozwój firmy oraz pozwala generować zyski. O sile dostawców oraz odbiorców pisałem w artykule dotyczącym analizy sektora w którym poruszyłem zagadnienie pięciu sił Potera.

W obrazku i załączniku poniżej przedstawiono szczegółowy schemat podziału funkcji na:

• Funkcje podstawowe firmy:

1. Działalność przedprodukcyjną
2. Produkcję
3. Sprzedaż

• Funkcje pomocnicze firmy:

1. Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem
2. Polityka kadrowa
3. Strategi marketingowa
4. Strategia technologiczna
5. Strategia finansowa

lancuch-wartosci-firmy.xls

Warto również zauważyć, że obecnie część firm skupia się tylko na pojedynczych, strategicznych funkcjach a pozostałe zleca na zewnątrz. Na przykład giełdowa spółka handlowa LPP tylko projektuje ubrania i je sprzedaje. Pozostałe funkcje, jak np. produkcję zleca na zewnątrz, skupiając się tylko np. na zarządzaniu strategicznym przedsiębiorstwem, strategii marketingowej oraz sprzedaży. Dzięki takiej strategii firma może skoncentrować całe swoje siły tylko na funkcjach o zagadnieniu strategicznym.

Podobnie postępuje też np. część firm budowlanych, którzy z podwykonawców stali się generalnymi wykonawcami. Koncentrują się na wygrywaniu najbardziej rentownych kontraktów a przy ich realizacji w znacznej części korzystają z podwykonawców. Dzięki takiej strategii mogą bardzo szybko dostosować produkcję do zmieniającej się koniunktury gospodarczej. W okresie boomu zwiększają produkcję przez zatrudnienie dodatkowych podwykonawców, a w okresie recesji mogą znacznie zmniejszyć produkcję co nie spowoduje strat, gdyż ich koszty stałe (wynagrodzenia, biura, maszyny) są w takim wypadku na stosunkowo niskim poziomie.

Kontynuacja tego artykułu znajduje się tutaj: Analiza łańcucha wartości cz.2: Wnioski

Na podstawie:

*“Analiza strategiczna przedsiębiorstwa”; Grażyna Gierszewska, Maria Romanowska; PWE Warszawa 2003; str. 184-188.