Dziura budżetowa: Jak prosto ją zmniejszyć?

Ostatnio opublikowałem smutny artykuł Rekordowa dziura w budżecie i nadwyżka: Polska i Niemcy :( ze smutnym wykresem:

I od razu pojawiły się Wasze pytania i komentarze co można i co warto zrobić. Między innymi na Facebooku:

Dziura budżetowa: jakie są roczne koszty odsetek od Polskiego długu publicznego?

W jednym z komentarzy padło bardzo ciekawe spostrzeżenie na temat niemieckiej nadwyżki budżetowej.

Zanim opowiem Wam o co dokładnie chodzi, poniżej przygotowałem dla Was kolejny wykres. Pokazałem na nim, ile mld zł rocznie Polska płaci odsetek od coraz większego długu (dane GUSu od 2001 roku w mld zł, w 2015 odsetki pewnie były w podobnej wysokości jak w 2014 roku). Dla przypomnienia całe wpływy podatkowe budżetu w skali roku to obecnie około 250 mld zł:

I tutaj bardzo ważna uwaga: powyższy wykres wygląda tak jak wygląda pomimo mocnego spadku stóp procentowych i rentowności obligacji w ostatnim okresie:

Innymi słowy, odsetki od obligacji płacimy coraz wyższe wartościowo, pomimo tak mocnego spadku oprocentowania obligacji (nominalne koszty obsługi długu spadły o około 50% w tym okresie).

Oczywiście wynika to z lawinowo rosnącego długu Naszego kraju. Tak jak pisałem poprzednio, od 1989 roku nie było jednego roku abyśmy nie mieli deficytu budżetowego!

Dziura budżetowa: trzeba uzdrowić finanse publiczne aby płacić bardzo niskie odsetki od długu

I teraz mogę już napisać Wam, jakie jest spostrzeżenie jednego z czytelników dotyczące nadwyżki budżetowej Niemiec. Zobaczcie jak niskie odsetki od obligacji płacą obecnie Niemcy. Wykres za ostatnie dziesięć lat oraz trzy lata:

Państwa, które coraz bardziej zadłużają się, czyli mają coraz większe potrzeby pożyczkowe, muszą płacić wyższe odsetki od obligacji. A przez to dziura budżetowa rośnie. Natomiast państwa, które mają małe potrzeby pożyczkowe: płacą niższe odsetki. I dziura budżetowa spada.

I dlatego Niemcy płacą bardzo niskie odsetki od swoich obligacji. Co oczywiście nie jest niczym dziwnym, skoro mają nadwyżkę budżetową. Ale i też dzięki temu mogą mieć nadwyżkę budżetową. Bo koszt obsługi długu publicznego jest bardzo niski.

I to jest sposób w jaki można sprawić aby polska dziura budżetowa została w bardzo prosty sposób ograniczona. Obecnie Polska ma dług publiczny w wysokości około 1 000 mld zł (jeden bilion). Dlatego każdy jeden punkt procentowy odsetek mniejszy lub większy oznacza koszty mniejsze lub większe aż o… 10 mld zł!

Dlatego szczególnie cieszy, że Wicepremier Morawiecki w swojej prezentacji zwrócił uwagę, że polska dziura budżetowa to poważny problem. Tutaj jest wiele do zrobienia po stronie przychodowej (wyższe wpływy z VATu i CITu) oraz kosztowej (koszty funkcjonowania państwa):

Myślę, że gdyby zrównoważyć polski budżet, odsetki od polskich obligacji (wymagane przez inwestorów) poszłyby mocno w dół. Dzięki czemu rok w rok moglibyśmy zaoszczędzić może nawet dziesięć czy dwadzieścia mld zł! I dziura budżetowa zostałaby w dużym stopniu zlikwidowana!

I tutaj warto wrócić jeszcze do ostatniego obniżenia ratingu Polski: „Big Short” na Polskę: obniżenie ratingu Polski przez agencję S&P. Po pierwsze zwróćcie uwagę jaki kolor i rating mają Niemcy:

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Standard_%26_Poor%E2%80%99s

Po drugie warto zwrócić uwagę, że w 2016 roku rolowanie polskiego długu to pewnie niecałe 200 mld zł więc obniżka ratingu nie ma jakoś bardzo dużego wpływu na bieżące koszty obsługi długu. A przez to dziura budżetowa w 2016 roku nie powinna się jakoś specjalnie zwiększyć.

I tutaj warto dodać (i docenić), że Nasz rząd ostatnio dwoi się i troi (szczególnie Wicepremier Morawiecki) aby pokazać, że nowy rząd chce dbać o finanse publiczne.

Idą też zapewnienia o utrzymaniu deficytu budżetowego na niskim poziomie. Mam nadzieję, że to nie tylko gadanie, ale że Nasz nowy rząd rzeczywiście w kolejnych miesiącach pokaże, że zdaje sobie sprawę, że niski deficyt budżetowy jest kluczem do bardzo niskich kosztów obsługi Naszego długu publicznego. Co dodatkowo może poprawić i uzdrowić sytuację Naszych finansów publicznych (lub też może zadziałać w drugą stronę jeżeli deficyt budżetowy nie będzie pod ścisłą kontrolą).

Dla przykładu zobaczcie jak niskie koszty długu publicznego ma od jakiegoś czasu nasz sąsiad: Czechy

Na zakończenie przypominam o mojej poniedziałkowej prelekcji we Wrocławiu i konkursie o którym pisałem na Facebooku: