Dokąd dobrnie giełda i gospodarka?

Znowu przyszedł czas żeby przeanalizować dokąd dobrnie giełda i gospodarka? 16 września 2013 r. minie dokładnie rok od kiedy rozpoczęliśmy zabawę edukacyjną: Dokąd dobrnie WIG 20? Za i przeciw. Jak widać pod wpisem niektórzy uczestnicy zabawy niecierpliwią się :-) Ale czas na podsumowanie wpisów z ostatniego roku, nie tylko o giełdzie, przyjdzie właśnie w połowie września więc jeszcze jest parę tygodni. Podsumuję co udało mi się przewidzieć a co nie i jakie z tego płynął wnioski.

W poniższym wpisie:

• Dokąd dobrnie giełda i gospodarka?: sytuacja makro
• Dokąd dobrnie giełda i gospodarka?: zachowanie indeksów od 2 czerwca 2012
• Dokąd dobrnie giełda i gospodarka?: nasza giełda a giełda za granicą
• Dokąd dobrnie giełda i gospodarka?: zachowanie polskiej giełdy a emerging markets 
• Dokąd dobrnie giełda i gospodarka?: wnioski od ostatniego wpisu 

Dla przypomnienia wszystkie bieżące i historyczne rozważania dotyczące giełdy oraz gospodarki znajdują się w tej sekcji: Giełda/Gospodarka. Jak widać wpisy na temat giełdy oraz gospodarki nie są zbyt częste, bo w ciągu ostatniego roku było ich kilkanaście. Tak jak już pewnie ktoś zauważył moje podejście jest raczej średnio/długoterminowe, a tutaj ważne, kluczowe dane, informacje, które mogą coś wnieść do naszych rozważań, pojawiają się tylko od czasu do czasu.

Już teraz można wyciągnąć kilka wniosków:

1. Każdy wpis z serii „Dokąd dobrnie giełda i gospodarka? Za i przeciw” będzie zawierał krótkie podsumowaniem sytuacji makro, aby wszystko mieć w jednym miejscu. Oczywiście oprócz tego, na bieżąco, będę też zwracał uwagę w moim serwisie na napływające nowe informacje z gospodarki.
2. Polskie indeksy giełdowe różnie zachowywały się w tym okresie co było w dużej mierze zależne od ich założeń jak są konstruowane. Innymi słowy skład indeksów powinien odzwierciedlać strukturę spółek z polskiej gospodarki. Ponadto udziały poszczególnych spółek nie powinny być zbyt duże jak np. jest to w przypadku wig20. Do podobnego wniosku ostatnio doszło GPW, które wprowadza nowe indeksy, między innymi WIG 30.
   Stąd też wniosek jest taki, że od tego wpisu będę przyglądał się większej liczbie indeksów niż do tej pory: Wig, wig 20 (wig 30 od września), mwig, swig. Ponadto warto odnieść tą sytuację do różnych indeksów światowych aby wiedzieć gdzie pozycjonuje się polska giełda.
3. Za każdym razem, w miarę upływu czasu i nowych wydarzeń, warto wyciągnąć wnioski czego można się na tej podstawie nauczyć.
4. W ramach naszej edukacyjnej zabawy warto mieć zrobioną listę „szans” i ” ryzyk”. To daje nam szerszy obraz co może się stać w przyszłości.

Sytuacja makro:

Realizuje się scenariusz o którym piszę od jesieni 2012: Najgorsze dane z realnej gospodarki napłynęły do nas na przełomie 2012/2013. Od tego czasu zarówno produkcja przemysłowa jak i sprzedaż detaliczna skorygowana o inflację poprawiają się. Poniżej na wykresie widać dwie ciekawe rzeczy:

1. Dołek na średniej dla trzech miesięcy dla obu wskaźników makro mieliśmy w lutym 2013, czyli w pierwszym kwartale. Podobnie jak prawdopodobny dołek na PKB (publikacja GUS koniec sierpnia).
2. Po bardzo dobrym PMI Polska widziałem szacunki ekonomistów, że produkcja przemysłowa za lipiec może wyjść nawet 7% r/r (publikacje wszystkich wskaźników makro można znaleźć tutaj: stooq kalendarium). Ja założyłem tylko + 5 % r/r (konsensus sprzed PMI). Dzięki temu średnia po lipcu dla produkcji przemysłowej wyniesie już +1,7 r/r

Gdyby jednak rzeczywiście produkcja za lipiec wyszła te 5 % r/r albo nawet wyżej można dojść do kolejnego ciekawego wniosku: Historycznie dynamika produkcji przemysłowej oraz realnej sprzedaży detalicznej w przedziale 5-10% r/r dawała PKB w przedziale 2-4% r/r…

Tak więc, jeżeli dobre dane PMI zostaną potwierdzone w danych z realnej gospodarki w Polsce, druga połowa 2013 r. może być bardzo dobra pod względem PKB Polski. Wbrew dominującej obecnie opinii, że wychodzenie ze spowolnienia będzie bardzo powolne:

Więcej na temat PMI pisałem ostatnio tutaj: Polska gospodarka rozpędza się: PMI Polska 51,1 !!! Powyżej 50 pkt po raz pierwszy od marca 2012 r. :-)

Sytuacja na rynku pracy 

Jest to tym bardziej prawdopodobne, że od kilku miesięcy stabilizuje się sytuacja na rynku pracy. Jaki widać poniżej wskaźnik bezrobocia w skali roku rośnie, ale jest to coraz mniejszy wzrost. Historycznie, zanim tendencja na wskaźniku bezrobocia odwracała się w przeciwną stronę, zawsze najpierw było to sygnalizowane przez pogorszenie/polepszenie rocznej zmiany wskaźnika bezrobocia w pkt procentowych:

A jeżeli sytuacja na wskaźniku bezrobocia ustabilizuje się (w skali roku bezrobocie będzie płaskie) oznaczało to będzie, że  w tym samym czasie zostały już stworzone nowe miejsca pracy. Dlaczego tak jest pisałem tutaj: Rynek pracy w Polsce 1995-2012: jak naprawdę jest czyli dlaczego warto analizować samemu dane

Oczywiście giełda już od kilku kwartałów sygnalizowała to co właśnie dzieje się z realną gospodarką:

Jednocześnie warto zauważyć, że sytuacja gospodarcza na rynkach Emerging markets ostatnio się pogarsza (pogorszenie na rynku surowców). Pytanie jak długo i czy to wpłynie na Polską gospodarkę. Raczej nie, gdyż struktura eksportu wygląda tak, że 70 % to UE a 30 % reszta świata. Ale wpisałem to do czynników ryzyka, o którym warto pamiętać.

Zachowanie indeksów od ostatniego wpisu z 2 czerwca 2012:

Jak widać na poniższych wykresach zachowanie indeksów od początku czerwca było zróżnicowane w zależności od wielkości spółek w indeksie. Poziomy indeksów dla mniejszych spółek urosły o kilka procent, dla WIGu nie zmieniły się a dla dużych spółek trochę spadły. Poniżej widać szczególnie wpływ braku dywidend w indeksie WIG 20, które są uwzględniane w WIG 20 Total Return.

A tutaj zestawiłem relatywne zachowanie poszczególnych indeksów:

Zachowanie naszej giełdy do indeksów zagranicznych

Pozostaje nam jeszcze porównać zachowanie naszej giełdy do indeksów zagranicznych. Jak widać poniżej z wykresu można wyciągnąć ciekawe wnioski:

1. W ciągu ostatniego roku zachowanie polskiego WIGu jest tylko trochę gorsze niż amerykańskiego S&P oraz niemieckiego DAXa

Tak naprawdę można postawić tezę, że relatywne bardzo dobre zachowanie Polskiej giełdy w drugiej połowie 2012 r. odbiło się po części czkawką w roku 2013.

To co też jest ciekawe to widać wyraźnie, że w drugiej połowie 2012 było grane odbicie w strefie euro, szybsze odbicie niż ma to miejsce teraz. Widać to po podobnym zachowaniu DAXa oraz WIGu. USA  w tym czasie było znacznie słabsze. Układ sił zmienił się w pierwszym półroczu 2013.

Zachowanie polskiej giełdy względem rynków emerging markets:

Mając na uwadze powyższe spostrzeżenie o zależności Polski od gospodarki UE możemy dojść do wniosku, że porównywanie Polski do giełd Emerging Markets wydaje się być przesadzone, co widać na wykresie poniżej. Polska giełda w ciągu ostatniego roku zachowywała się raczej jak rynki rozwinięte a nie jak rynki rozwijające:

Oczywiście słaby performance spółek jak PKN czy KGHM miał wpływ na indeks, ale chyba analitycy za bardzo go przeszacowują. Jeżeli policzyć wpływ tych spółek na indeksy (i innych spółek surowcowych, dodać dywidendy), ich słabe zachowanie obniżyło indeks tylko o kilka procent w 2013 r.:

Dokąd dobrnie giełda i gospodarka?: wnioski od ostatniego wpisu

1. Skoro w drugiej połowie 2012 grano pod szybsze odbicie w strefie euro, które się opóźniło, musiało to mieć też wpływ na oczekiwania związane z PKB w Polsce. W związku z tym inwestorzy zajmowali też pozycje w Polsce w drugiej połowie 2012. W miarę jak odbicie w Europie się przesunęło, odbiło się to na polskim PKB w pierwszym półroczu i na giełdzie.
   Do tego doszły zdecydowanie zbyt spóźnione obniżki stóp procentowych. Dlaczego tak się stało pisałem tutaj: Kurs złotówki powodem błędnych decyzji RPP oraz błędnych założeń do budżetu ministra Rostowskiego?
2. Jest to o tyle ważne spostrzeżenie, że jeżeli tak rzeczywiście było, poprawiające się dane makro stanowią ostatni element układanki potrzebny do kontynuacji hossy na giełdzie.
3. Oczywiście od czerwca mieliśmy dodatkowo informacje związane z OFE oraz wypowiedzi banków centralnych na temat pompowania pieniędzy. To w konsekwencji spowodowało krótkoterminowe nerwowe reakcje inwestorów giełdowych.
4. Na tej podstawie widać też dlaczego tyle razy pisałem w moim serwisie, że warto patrzeć na fundamenty, które prędzej czy później biorą górę nad krótkoterminowymi ruchami na giełdzie. A po drodze można wiele napsuć próbując nerwowo dokonywać ruchów.
5. Patrząc na performance, szczególnie mniejszych spółek, widać też wyraźnie dlaczego tyle razy pisałem, że selekcja spółek do portfela jest kluczem do sukcesu. Nawet jeżeli indeksy stoją w miejscu lub spadają, zawsze coś ciekawego dzieje się w spółkach, wychodzą nowe wyniki, nowe informacje. Mniejsze spółki nie są tak dobrze pokrywane jak duże więc tutaj można sporo ugrać. Oczywiście trzeba sobie zadać trochę trudu zdobywając wiedzę jak to robić i po prostu trochę nad tym posiedzieć. Ale jak to w biznesie: gdzie są wysokie bariery wejścia jest też wyższy potencjalnie zysk.

Szanse:

1. Kontynuacja poprawy wskaźników makro i wskaźników wyprzedzających.
2. Kontynuacja dobrych wyników spółek: do tej pory jedynie Pekao SA zaskoczyło negatywnie, mniejsze banki dobrze sobie poradziły ze spowolnieniem.
3. Powrót inwestorów na polski rynek po tym, jak dane makro i sytuacja w Europie się poprawiają.
4. Szybsze odbicie na PKB w kolejnych kwartałach niż oczekują ekonomiści: obecnie panuje przekonanie, że PKB będzie się powoli poprawiało.
5. Szybsza od oczekiwań poprawa na rynku pracy i wskaźniku bezrobocia.
6. Cykl dziesięcioletni: Polską gospodarkę czeka kilka tłustych lat? : Michał Stopka „Cykl dziesięcioletni”.
7. Pozytywny wpływ stóp procentowych: zaraz minie rok od pierwszych obniżek.
8. Wycena nie są już tak atrakcyjne jak rok temu ale biorąc pod uwagę ostatnie obniżki stóp procentowych można powiedzieć, że wskaźnik P/E jest „fair” z DCF, P/BV w okolicach jednego.
   

Ryzyka:

1. Negatywny rozwój sytuacji na giełdzie w związku z likwidacją OFE.
2. Negatywne decyzje banków centralnych i wycofywanie się z drukowania pieniędzy.
3. Zmiana na stanowisku FED.
4. Brak poprawy na wskaźnikach makro i wynikach spółek: Obecny wskaźnik P/E jest też pod wpływem pogorszenia wyników niektórych spółek w związku ze spowolnieniem.
5. Pogorszenie sytuacji na rynkach Emerging Markets.
6. Kryzys finansowy: bankructwo mocno zadłużonych krajów.