Strategie przewidujące przyszłość w gospodarce i na giełdzie: wskaźniki wyprzedzające koniunkturę

Końcem listopada podzieliłem się z Wami wiedzą o tym jak każdy z Was sam może dowiedzieć się: Jaką mogę mieć emeryturę z ZUS i od czego to zależy?: Jaka emerytura z ZUS? Jak na własnym przykładzie policzyłem jaką będę miał emeryturę z ZUS?. Obiecałem Wam wtedy, że powstanie jeszcze drugi wpis, czyli dzisiejszy: na temat wskaźników wyprzedzających koniunkturę w gospodarce oraz na giełdzie.

Zachowanie giełdy jako dobry prognostyk tendencji w gospodarce

Na mojej stronie już sporo pisałem na temat powiązań między gospodarką a giełdą. Między innymi w tym artykule: Giełda a zachowanie gospodarki 1996-2015. Tendencje na giełdzie dosyć dobrze oddają to co dzieje się w gospodarce. Bardzo ładnie obrazuje to roczna zmiana giełdy, czyli ile w skali roku rośnie/spada giełda (jest hossa czy bessa).

Już kilka lat temu stworzyłem specjalną zakładkę na głównej stronie, gdzie krok po kroku wytłumaczyłem jak powstaje poniższy wykres >>> Nauka online >>> Gospodarka a giełda:

Obecnie wygląda on tak:

To właśnie dzięki powyższej zależności, na jesieni 2012 roku, zaraz po rezygnacji z pracy w ING OFE, pisałem, że właśnie mamy dołek na PKB co wywoływało wtedy powszechne oburzenie wielu czytelników: Dołek na PKB i GPW? Historia: 1998-2012

Opisana zależność, która dobrze sprawdzała się historycznie w Polsce, nie jest niczym dziwnym ponieważ w USA już dawno, dawno temu udowodniono tą zależność. Amerykańska giełda to jedna ze składowych… Conference Board Leading Economic Index.

Warto podkreślić, że powyższy wykres obejmuje historyczny okres już prawie dwudziestu lat:

1. W związku z tym mamy coraz dłuższą historię. Dzięki temu wnioski wyciągane w przytoczonych powyżej artykułach są coraz bardziej wiarygodne. Szeregi czasowe nie są już bardzo krótkie co historycznie dla części osób ograniczało wiarygodność powyższego wykresu.
2. Kolejna kwestia: wykres zawiera dwudziestoletni okres czasu, tak więc jeden rok na powyższym wykresie zajmuje niewiele miejsca. Dlaczego o tym piszę? Ponieważ kolejny wniosek jest taki, że roczna zmiana giełdy wyprzedzała tendencje na dynamice PKB, nieraz nawet o rok czy dwa. Żeby to sobie jednak uświadomić, trzeba złapać odpowiednią perspektywę czasową na powyższym wykresie. Takie momenty zaznaczyłem na wykresie poniżej:

Innymi słowy, patrząc na zmianę polskiej giełdy w skali roku:

1. Czasem było tak, że giełda spada/rośnie i zaraz to samo dzieje się z polską gospodarką (dynamiką PKB)
2. Były też okresy, gdzie giełda rośnie/spada znacznie wcześniej. Było to już widoczne nawet rok czy dwa przed prawdziwą tendencją na dynamice PKB.

Giełda: momenty zwrotne w gospodarce: wykres WIG (Warszawski Indeks Giełdowy)

Warto zwrócić uwagę, że historycznie polska giełda w różny sposób zachowywała się podczas momentów zwrotnych w polskiej gospodarce.

Wbrew obiegowej opinii, giełda w Polsce była… opóźniona względem szczytów na dynamice PKB. Szczyty na dynamice PKB, a później na giełdzie, zaznaczyłem poniżej:

Widać wyraźnie, że szczyty na giełdzie były ustanawiane zazwyczaj już jakiś czas po szczycie na dynamice PKB (pamiętajmy, że na wykresie nawet mała odległość to przynajmniej kilka miesięcy).

Jednak dołki na giełdzie były ustanawiane albo przed dołkiem na dynamice PKB lub też dokładnie w dołku na PKB. I tutaj rzeczywiście giełda wyprzedzała czy „dyskontowała” momenty zwrotne na dołkach PKB:

Giełda: „niewidzialna ręka rynku”

Jak to się dzieje, że giełda „dyskontuje” to co będzie działo się w gospodarce?

Inwestorzy mają do dyspozycji wiele różnych wskaźników, które albo mówią co dzieje się na bieżąco w gospodarce lub też starają się wyprzedzać te tendencje. Jest to ważne dla inwestorów ponieważ zyski spółek giełdowych w dużej mierze zależą od tego co dzieje się w gospodarce. A indeksy giełdowe złożone są właśnie z kursów spółek giełdowych.

Oczywiście temat różnych wskaźników to temat rzeka. Wiele już na ten temat pisałem na mojej stronie tutaj Spis zagadnień oraz tutaj Archiwum. Dlatego dzisiaj podejdę do tego zagadnienia z nieco innej strony.

Wskaźnik wyprzedzający PMI

Podstawowym wskaźnikiem wyprzedzającym jest wskaźnik PMI przemysł oraz usługi. W Polsce dostępna jest tylko wersja wskaźnika PMI dla polskiego przemysłu. Publikowany jest on przez firmę Markit Financial Information każdego pierwszego dnia nowego miesiąca.

Składa się on z pięciu sub indeksów:

1. Nowych zamówień (jest to kluczowa składkowa bo najwcześniej sygnalizuje tendencje w zamówieniach krajowych lub eksportowych)
2. Produkcji
3. Zatrudnienia
4. Czasu dostaw
5. Zapasów pozycji zakupionych

Na przykład ostatnie dane dla Polski można zobaczyć tutaj PMI Polska grudzień 2015 (łącznie z komentarzem).

Poniżej załączyłem print screen dla najnowszych danych dla Polski z 1 grudnia 2015 roku:

Co obecnie pokazuje PMI?

Obecnie PMI znajduje się powyżej 50 pkt. więc na ten moment wskazuje, że polska gospodarka (polski przemysł) nadal notuje wzrosty (chociaż te wzrosty są jednak mizerne).

Niedoskonałość wskaźnika PMI

Problemem wskaźnika PMI jest jednak to, że jest to tylko badanie ankietowe. W związku z tym wskaźnik PMI narażony jest na krótkotrwałe zmiany nastrojów. I dlatego może dawać błędne sygnały w zakresie sytuacji dla całej gospodarki. Było tak na przykład w połowie 2014 roku zaraz po agresji Rosji na Ukrainę.

Ponadto słabością wskaźnika PMI jest to, że nie bierze pod uwagę cyklu dziesięcioletniego.

Pisałem o powyższych słabościach wskaźnika PMI wiele razy. Między innymi w wakacje 2014 roku, kiedy PMI błędnie pokazał załamanie polskiej gospodarki: Co dalej z giełdą? Nadchodzi wielki kryzys? PMI wskazuje na załamanie gospodarki? Kondycja polskiej giełdy i innych giełd światowych lipiec 2014.

Produkcja przemysłowa a dynamika PKB

Wskaźnik PMI ma za zadanie pokazywać tendencje w przemyśle. A przemysł to ważna składowa PKB. Dlatego inwestorzy śledzą też dane o produkcji przemysłowej, który jest już twardym (prawdziwym) wskaźnikiem makro. Wskaźnik ten publikowany jest przez Główny Urząd Statystyczny około połowy każdego miesiąca (dane za poprzedni miesiąc).

Poniżej pokazałem dane o dynamice produkcji przemysłowej oraz dynamikę PKB (są już dane o produkcji przemysłowej za listopad 2015):

Co prawda dynamika PKB nie pokrywa się dokładnie z dynamiką produkcji przemysłowej, niemniej jednak na tej podstawie inwestorzy mogą również sporo wnioskować na temat stanu polskiej gospodarki.

Co obecnie pokazuje dynamika produkcji przemysłowej?

Jak widzimy na wykresie powyżej wskaźnik ten notuje wzrosty, co prawda niezbyt wysokie, ale jednak wzrosty, co również potwierdza wzrost gospodarczy.

Wskaźnik wyprzedzający OECD CLI: Composite Leading Indicator

PMI oraz dynamika produkcji przemysłowej to wskaźniki, które w miarę na bieżąco pokazują tendencje zachodzące w gospodarce. Przedsiębiorcy oraz inwestorzy chcieliby jednak znać te tendencje z większym wyprzedzeniem.

I tutaj z pomocą przychodzi nam wskaźnik wyprzedzający CLI. Jest to chyba najlepszy wskaźnik jaki znam. Wskaźnik ten przygotowywany jest przez OECD. Tworzony jest na podstawie zestawu rożnych wskaźników, które różnią się dla poszczególnych krajów. OECD przygotowuje wskaźnik CLI dla następujących państw, poniżej print screen dokumentu (w powyższym dokumencie macie podane indywidualne składowe CLI dla każdego państwa):

W przypadku Polski OECD bierze pod uwagę następujące wskaźniki:

W efekcie obecny wskaźnik CLI dla Polski oraz dynamika PKB wygląda tak (ostatnie dostępne dane są za październik 2015):

Jak widać poniżej, wskaźnik CLI dosyć dobrze pokazuje z wyprzedzeniem lub też „w punkt” momenty zwrotne na dynamice PKB. Dla Szczytów wygląda to tak:

Natomiast dla dołków historia jest taka:

Co obecnie pokazuje wskaźnik CLI?

Jak widzimy na wykresie powyżej, podobnie jak wskaźnik PMI oraz dynamika produkcji przemysłowej, również wskaźnik CLI wskazuje, że Polska gospodarka powinna nadal się rozwijać.

Niedoskonałość wskaźnika CLI

Wskaźnik CLI ma też jednak dwie niedogodności:

1. Składa się z kilku składowych (dla Polski skład pokazałem powyżej). Ma to swój plus w postaci bardziej wygładzonego wskaźnika, który rzadko zmienia trend (w przeciwieństwie do PMI). Minusem jednak jest to, że trzeba czekać na publikację tych danych cząstkowych co zabiera czas zanim OECD opublikuje zbiorczy wskaźnik. Dlatego, na przykład, teraz ostatnie dane opublikowane przez OECD to dopiero dane za październik. Dla przykładu produkcja przemysłowa jest za listopad 2015 a wskaźnik PMI był publikowany pierwszego grudnia 2015 roku.
2. Kolejną bardzo ważną słabością wskaźnika CLI jest to, że publikacja danych cząstkowych jest nie tylko opóźniona ale może podlegać rewizjom po czasie. Dlatego też w miarę upływu czasu sam wskaźnik CLI może się różnić jeżeli bierzemy pod uwagę publikowane poziomy.

Poniżej na wykresie pokazałem wskaźnik CLI Polska, którego obecne poziomy (grudzień 2015) zaznaczone są na niebiesko. Jednak wskaźnik CLI rok temu (październik 2014 roku) wyglądał inaczej: sygnalizował znacznie wyższą dynamikę PKB (czerwona linia).

Innymi słowy, wskaźnik CLI sygnalizował wyższą dynamikę PKB pod koniec 2014 roku w porównaniu z późniejszymi odczytami (po rewizjach). Obie ścieżki CLI pokazałem na wykresie poniżej:

Wskaźniki wyprzedzające a sygnały płynące obecnie z polskiej giełdy

Patrząc na to co sygnalizują wskaźniki wyprzedzające i zestawiając to z zachowaniem giełdy (roczną dynamiką giełdy) obecnie mamy dysonans.

Z jednej strony wskaźniki wyprzedzające sygnalizują, że gospodarka powinna się nadal rozwijać jak do tej pory a z drugiej mamy spadki WIGu w skali roku:

Mało tego: jeżeli obecne poziomy WIGu zostałyby utrzymane do wiosny 2016 roku, niedługo spadki na giełdzie wyniosłyby już prawie 30%. Wiosną 2015 roku indeks WIG ustanowił szczyt na poziomie ponad 57 tys. pkt a obecnie jest to już około 45 tys. pkt. Innymi słowy w takim scenariuszu nie zakładamy dalszych spadków, a roczna zmiana wyniesie i tak prawie minus 30%:

Historycznie spadek giełdy prawie minus 30% wskazywał na dynamikę PKB w okolicach zero plus w skali roku:

No więc powstaje pytanie kto ma rację?

Oczywiście po pierwsze od razu ktoś powie, że ta różnica to tylko kwestia podatków sektorowych oraz zamieszania w związku z energetyką. Niedawno pisałem o tym tutaj: Masakra na energetyce, bankach, KGHm, PZU i PKN… Poniżej krótki cytat:

Jak widać podatek bankowy robi swoje a w kolejce, przewalutowanie kredytów we frankach. Nie lepiej jest też z energetyką, powiązaną z tym co robiło PO a teraz zrobi PiS w górnictwie. No i takie spółki jak KGHm, gdzie podatek miał być zniesiony a na razie nie jest, PZU, gdzie jest podatek od firm ubezpieczeniowych, no i PKN. 

Z drugiej strony wskaźniki wyprzedzające jak PMI czy CLI nie uwzględniają w swojej konstrukcji czegoś takiego jak podatek od aktywów dla banków. Nie wiemy więc jak ten czynnik wpłynie na polską gospodarkę.

Mamy już jednak przykład Węgier, gdzie Orban w 2010 roku wprowadził taki sam podatek i akcja kredytowa spadła tam o kilkadziesiąt procent (w innych krajach podatek bankowy ma całkiem inną konstrukcję niż ta przyjęta na Węgrzech czy w Polsce). Po pierwsze, zazwyczaj podatek bankowy dotyczy pasywów i to nie całych, ale tylko wybranych elementów, jest więc zdecydowanie mniej inwazyjny jeżeli chodzi o akcję kredytową. Po drugie, wysokość tego podatku w Polsce i na Węgrzech (jako procent), jest zdecydowanie wyższa niż w pozostałych krajach.

A może giełda dyskontuje jakieś ruchy na środkach z UE dla Polski bo właśnie w parlamencie UE pojawił się i taki głos? Czy unia zabierze Polsce pieniądze? Przyczyna: uchodźcy:

„Powołał się na opinię kanclerza Austrii Wernera Faymanna, który w wywiadzie dla niemieckiego dziennika „Die Welt” ocenił, że przyszłoroczny przegląd średniookresowy wieloletniego budżetu UE na lata 2014-2020 należy wykorzystać do ustalenia priorytetów finansowania unijnego. – To sprawa, nad którą bez wątpienia należy się zastanowić – ocenił Schulz.

W rozmowie z dziennikarzami Schulz podkreślił, że „nie jest to groźba” pod adresem krajów-odbiorców unijnych środków, ale „zwykłe stwierdzenie faktów”. To, że kraje-płatnicy netto mówią, iż należy zmienić priorytety budżetu UE, jest normalną sprawą, która pokazuje, że Unia nie jest w dobrym stanie – dodał szef PE. – W całej politycznej karierze nie przypominam sobie tak trudnego i złego roku, jak bieżący.

Czy to możliwe? Nie wiem, myślę, że nie jest to scenariusz bazowy. Ale nigdy nie wiadomo. Przecież taką groźbę miał już Orban na Węgrzech (zresztą żyjemy w ciekawych czasach: kto jeszcze niedawno pomyślałby, że na Ukrainie będzie wojna a Europę zaleją miliony uchodźców).

Mam nadzieję, że to jednak wskaźniki wyprzedzające mają rację.

Podsumowując, mamy bardzo ciekawą łamigłówkę : )

Uwaga: Powyższy artykuł umieściłem w ramach punktu osiem w sekcji: >>> Strona główna>>> Jak inwestować >>> Punkt 8. „Inwestowanie bezpośrednio w akcje: analiza fundamentalna.”

Powyższy artykuł powstał w ramach współpracy z firmą Skarbiec TFI.

Skarbiec TFI umożliwia oszczędzanie na emeryturę w IKE oraz IKZE w przy użyciu funduszy inwestycyjnych. Jest to rozwiązanie z punktu numer trzy o którym pisałem tutaj.

Szczegóły na ten temat możecie przeczytać klikając w poniższy baner (na dole strony macie przedstawione trzy modele portfeli inwestycyjnych do wyboru):

Inwestując przy użyciu funduszy inwestycyjnych warto pamiętać, że ponosimy z tego tytułu coroczną opłatę od zarządzania aktywami. Opłaty te różnią się w zależności od dokładnego profilu danego funduszu: można je sprawdzić w statucie danego funduszu. Oczywiście opłaty te zmniejszają naszą potencjalną stopę zwrotu. W przypadku funduszy akcyjnych mogą one wynosić w granicach 3/4% w skali roku.

Z drugiej strony, dzięki inwestycjom przy użyciu TFI:

1. Zazwyczaj uzyskujemy szeroką dywersyfikację ze względu na liczbę walorów oraz region w którym inwestuje dany fundusz inwestycyjny.
2. Nie musimy poświęcać czasu na podejmowanie decyzji w które dokładnie spółki czy papiery wartościowe zainwestujemy.

Uwaga : to nie jest artykuł sponsorowany. To znaczy, że ja sam wybrałem temat „Strategie przewidujące przyszłość gospodarki i giełdy: wskaźniki wyprzedzające koniunkturę w gospodarce” oraz stworzyłem zawartość tego artykułu. Umowa o partnerstwie jest taka, że mogłem napisać na ten temat co tylko uznam, że warto napisać. I to właśnie powyżej zrobiłem.

Za podzielenie się moimi przemyśleniami otrzymam stałe wynagrodzenie.

W ramach współpracy ze Skarbcem TFI powstał jeszcze drugi artykuł: „Jaka emerytura z ZUS? Jak na własnym przykładzie policzyłem jaką będę miał emeryturę z ZUS?„.

Krok po kroku: jak zarejestrować się na platformie skarbiec24.pl możecie zobaczyć na nagraniu poniżej:

Z kolei poniżej możecie zobaczyć krok po kroku jak zarejestrować się w programie emerytalnym Skarbca: