Konsekwencje wygranej Trumpa

W czerwcu pisałem na temat Brexitu: Konsekwencje Brexit: USA, Polska traci, Niemcy, Rosja i Chiny zyskują. Tok rozumowania z czerwca całkiem ładnie się realizuje więc dzisiaj analiza jakie mogą być konsekwencje wygranej Trumpa. Ciekaw jestem Waszej opinii w kontekście moich przemyśleń. Sczególnie w kontekście tego artykułu: Krach i Wojna: pięćdziesięcioletni Cykl Kondratiewa a granice kreowania długów

Konsekwencje wygranej Trumpa: geopolityka

Przy okazji skutków Brexit podałem powody dlaczego Polska traci. Pisałem wtedy, że Nasz nowy rząd PiSu oparł swoją politykę na Wielkiej Brytanii i USA rządzonej przez demokratów. Przez Brexit zyskali Niemcy, straciła Polska bo Wielka Brytania już nie ma nic do gadania na temat UE.

Konsekwencje wygranej Trumpa: traci Polska, zyskuje Rosja

Teraz pada drugi filar polityki PiSu. Konsekwencje wygranej Trumpa najprawdopodobniej oznaczają, że w geopolityce ponownie zyskuje Rosja a traci Polska bo Putin teraz ma wolną rękę na Ukrainie. Obserwując dzisiejsze wypowiedzi polityków związanych z PiSem widać, że PiS nie spodziewał się takiego obrotu sytuacji (chociażby Minister Waszczykowski).

Kolejne pytanie co zrobi Trump w kwestii Japonii. Do tej pory Japonia była mocno popierana przez USA. Raczej Trump dąży do izolacjonizmu więc i tutaj można się spodziewać podobnej sytuacji jak w przypadku Ukrainy. Tym bardziej, że Trump pewnie zmieni dotychczasową retorykę USA względem Rosji.

Konsekwencje wygranej Trumpa: Chiny i Turcja

Niewiadomą jest dla mnie kwestia Chin. W czasie kampanii Trump mocno uderzał w Chiny od strony gospodarczej. Że USA bardzo mocno traci ze względu na Chiny. Jeżeli Rosja przeszłaby na stronę USA to naturalnym wrogiem byłyby tym bardziej Chiny w takim układzie.

Drugą niewiadomą dla mnie jest kwestia Turcji. Ostatnio w NATO sojusze odwróciły się i Erdogan dogadał się z Putinem. Dzisiaj, po wygranej Trumpa, Erdogan zarządał wydania Gulena, który przebywa w USA. Warto obserwować jak na to odpowie Trump bo to będą pierwsze elementy układanki o Trumpie.

Konsekwencje wygranej Trumpa: Unia Europejska

Wygrana Trumpa, szczególnie w połączniu z Brexit, otwiera drogę do dużych zmian w UE.

1. 5 grudnia jest referendum we Włoszech, które prawdopodobnie będzie oznaczało upadek rządu Premiera Matteo Renzi. W sondażach bardzo mocną pozycję ma eurosceptyczny Ruch Pięciu Gwiazd. Więcej info na ten temat macie: wikipedia Polska, wikipedia angielska (dużo wiecej)
2. Na wiosnę 2017 mamy wybory we Francji. Brexit i wygrana Trumpa może oznaczać, że wygra je bardzo wysoko Le Pen, która mocno sympatyzuje z Putinem
3. W Niemczech też wybory w 2017 roku mogą zakończyć się porażką Merkel.

W związku z powyższym pytanie jak to wszystko wpłynie na Unię Europejską. Jeżeli Francja będzie pod władzą Le Pen, Putin mocno na tym zyska. Pewnie i Niemcy, jeżeli upadnie Merkel, dogadają się z Putinem bo w UE Niemcy utracą głównego sojusznika czyli Francję. A drugi sojusznik, czyli Włochy, też nie będzie grał z Niemcami do jednej bramki. Znowu nie będzie to sprzyjający scenariusz dla Polski. Może być ciekawie bo PiS w tej sytuacji będzie miał do wyboru albo być osamotnionym w Europie (Orban czy Czechy nie pomogą bo są prorosyjskie) lub tez po prostu dogadać się z Putinem. Pytanie na jakich warunkach.

Oceniając wpływ wygranej Trumpa na UE tak naprawdę mamy ciekawą łamigłówkę. Merkel dzisiaj zaoferowała współpracę Trumpowi. Pytanie jak na to odpowie Trump. Jeżeli Merkel przegra kolejne wybory, w sumie może to nie mieć żadnego znaczenia bo na nowo relacje USA Niemcy, czy też reszta wielu krajów UE, zostanie rozegrana dopiero po wyborach w 2017 roku.

Konsekwencje wygranej Trumpa: gospodarka

Najpierw zobaczmy na dwa podstawowe wykresy opisujące sytuację gospodarczą w USA i Europie:

Obecnie w USA mamy najwyższą w historii USA liczbę osób pracujących (dane w mln osób). Przybyło ich kilkanaście mln od upadku Lehman Brothers. W Europie jesteśmy przy szczytach z 2008 roku:

Dobrą sytuację w USA widać też po historycznie niskim poziomie bezrobocia w USA. W Europie bezrobocie jest wyższe co tłumaczy dlaczego jesteśmy tylko przy szczytach z 2008 roku:

Trump obejmuje więc władzę w całkiem dogodnym momencie jeżeli patrzymy na sytuację gospodarczą.

Co mówi Trump? Od strony gospodarczej tak naprawdę trudno ocenić czego można się spodziewać bo Trump nie przedstawił jakiegoś szczegółowego planu. Moją uwagę zwróciły jednak dwie rzeczy:

1. Trump w kampanii obiecał, że jeżeli wygra wybory zniesie między innymi socjalne obietnice Obamy jak Obama Care
2. Trump chce wydać 1 bilion dolarów na inwestycje w infrastrukturę. Z tym, że w odróżnieniu od Obamy, czy Clinton miało to być finasowane nie przez państwo i podwyżki podatków ale przez duże ulgi podatkowe dla prywatnych firm

Czyli po powyższym można spodziewać się, że Trump będzie prowadził politykę gospodarczą antysocjalną i zmniejszał etatyzm w USA. Czyli przeciwieństwo lewicowej polityki gospodarczej: prosocjalnej i proetatystycznej prowadzonej przez Obamę.

Konsekwencje wygranej Trumpa: polska gospodarka

Wygrana Trumpa po niepwności Brexit teraz dokłada kolejną niepewność. Tak jak pisałem poprzednio: Tylko około +2% r/r PKB Polski 3 kwartał 2016 (!)? Słabe PMI, CLI, kwartalna produkcja przemysłowa i budowlana, mamy jakąś masakrę na inwestycjach:

To co najbardziej martwi to właśnie coraz gorsze dane dotyczące inwestycji. A szczególnie wśród małych i średnich przedsiębiorstw, które przecież odpowiadają za 70% PKB Polski. Nie ma jeszcze danych GUSu o dynamice PKB za trzeci kwartał, ale dane NBP pokazują, że w trzecim kwartale była tutaj jakaś totalana masakra, jakby wszystko stanęło w tym sektorze. Nie wiem, może przedsiębiorcy się po prostu boją, wyceniają ryzyka i nic nie robią bo czekają, co będzie dalej. Co by nie było, jest to bardzo niepokojące.

Przedsiebiorcy będą teraz tym bardziej powstrzymywali się z inwestycjami bo będą czekali na konsekwencje wygranej Trumpa. No i przetasowania polityczne oraz rozwój sytuacji w samej UE.

Konsekwencje wygranej Trumpa: giełda

Zbierając to wszystko razem mamy znowu ciekawą układankę. Jeżeli chodzi o USA Trump bardzo negatywnie wypowiadał się na temat obecnej szefowej FED Janet Yellen. I nie bardzo wiadomo kogo na tym stanowisku obsadzi Trump. W tym kontekście ciekawy będzie dalszy rozwój sytuacji jeżeli chodzi o podwyżki stóp procentowych. Chyba nie ma co na razie liczyć na dalsze podwyżki stóp procentowych. I to jest pozytywne z punktu widzenia giełdy.

Druga rzecz, tak jak napisałem powyżej, Trump stawia na prywatny biznes w opozycji do lewicowego ingerowania w gospodarkę (Obama) oraz polityki prosocjalnej. To chyba też jednak należy ocenić jako czynnik sprzyjający giełdzie.

Natomiast polska giełda będzie pewnie pod wpływem nagłych informacji napływającej z geopolityki, którą dokładnie opisałem powyżej.

Konsekwencje wygranej Trumpa: podsumowanie

Wygląda więc na to, że przed nami ciekawe czasy. I potencjalnie wiele nagłych wydarzeń, które mogą napływać na rynek. W tym momencie tak naprawdę jest spora niepewność bo nie wiemy co tak naprawdę zrobi Trump.

Druga konsekwencja jest taka, że przy spowalniającej gospodarce oraz wzrastającej niepewności, podwyżki stóp procentowych, o których mówił Prezes NBP w wakcje 2016, można wsadzić między bajki.

Coraz bardziej dociera do RPP to co pisałem w wakacje: RPP obniży stopy procentowe: kiepskie dane makro za lipiec. I też coraz bardziej zaczynają o tym mówić ekonomiści głównego nurtu, że być może RPP powinna/obniży stopy procentowe.

W retoryce RPP z wakacji przewijała się nadzieja na rychłe odbicie w inwestycjach. Tak jak pisałem od wiosny, i niestety potwierdza się to w twardych danych makro za trzeci kwartał, nie rozumiem tego optymizmu RPP. Przecież znaczna część środków z UE ma być spożytkowana przez przedsiębiorców. A tak jak napisałem powyżej, po wygranej Trumpa, przedsiębiorcy tym bardziej obejrzą każdą złotówkę dwa razy z każdej strony, zanim zdecydują się cokolwiek zainwestować. I środki z UE, wbrew temu, co oczekuje RPP, mogą mieć znacznie mniejszy wpływ na gospodarkę w 2017 roku.

Trzeba też zwrócić uwagę, że w nowej transzy środków z UE, dofinansowanie jest teraz znacznie mniejsze procentowo niż było to w latach 2007-2015 (konkretnego projektu), Wskazywali na to przedsiębiorcy podczas moich spotkań w różnych miastach Polski. I dlatego przedsiębiorcy, biorąc pod uwagę coraz większą niepewność, nie rzucają i nie będą rzucali się się masowo na środki z UE. Do tego dochodzi jeszcze historyczne doświadczenie z kupą problemów z rozliczeniem środków z UE (urzędnicy, procedury UE, brak możliwości zmiany ścieżki projektu w trakcie finansowania). I możemy tym bardziej nie zobaczyć oczekiwanego przez RPP odbicia w inwestycjach.

A Wy jak myślicie? Jakie będą konsekwencje wygranej Trumpa dla giełdy, gospodarki i geopolityki? Słyszy się nawet głosy o wojnie. Nie jest to dla mnie scenariusz bazowy po wygranej Trumpa. Jeżeli dogada się z Putinem to raczej zmniejszy ryzyko wojny światowej. Niestety kosztem regionu Europy Środkowo Wschodniej.